Q&A

Retinopatia cukrzycowa to powikłanie cukrzycy, które dotyczy oczu i polega na uszkodzeniu naczyń krwionośnych siatkówki. Siatkówka to część oka, która odpowiada za odbiór bodźców świetlnych i przekazywanie ich do mózgu. Z powodu wysokiego poziomu cukru we krwi, naczynia krwionośne w siatkówce mogą pękać, powodując wycieki płynów, krwawienia oraz nieprawidłowy wzrost nowych naczyń krwionośnych, co może prowadzić do pogorszenia wzroku.

• Mikrokrwawienia: Małe naczynia krwionośne pękają, a krew przecieka do wnętrza siatkówki.
• Obrzęk siatkówki: Płyn z uszkodzonych naczyń krwionośnych może gromadzić się w siatkówce, prowadząc do jej obrzęku
• Nowe naczynia krwionośne: W odpowiedzi na brak tlenu w siatkówce mogą rozwijać się nieprawidłowe naczynia, które są kruche i mogą krwawić, powodując poważniejsze uszkodzenia.
• Zrosty i blizny: Na skutek krwawienia lub nowo powstałych naczyń, mogą powstawać blizny, które wpływają na funkcjonowanie siatkówki i mogą prowadzić do jej odwarstwienia.

W początkowych stadiach retinopatii cukrzycowej objawy mogą być minimalne lub nie występować wcale. W miarę postępu choroby mogą pojawić się:

• Pogorszenie ostrości widzenia, rozmycie obrazu.

• Widzenie „mroczków” lub „plamek” przed oczami.

• Zmniejszenie widzenia nocnego.

• Zmiany w percepcji kolorów.

• Bóle głowy lub zmiany w polu widzenia.

• Nagłe pogorszenie ostrości wzroku.
• Widzenie „pływających” punktów, nitek lub ciemnych plam.
• Błyski światła lub zniekształcenia obrazu.
• Przewlekłe zmiany w widzeniu, które nie ustępują.

• Długość trwania cukrzycy: Im dłużej masz cukrzycę, tym wyższe ryzyko.

• Niewłaściwa kontrola poziomu cukru we krwi: Nieprawidłowy poziom glukozy zwiększa ryzyko uszkodzenia naczyń siatkówki.

• Wysokie ciśnienie krwi: Hipertensja przyspiesza zmiany w naczyniach krwionośnych.

• Wysokie stężenie cholesterolu: Może przyczyniać się do problemów z naczyniami krwionośnymi.

• Ciąża: Cukrzyca ciążowa może zwiększać ryzyko retinopatii.

• Palenie papierosów: Dym tytoniowy uszkadza naczynia krwionośne, w tym te w oku.

• Genetyka: Historia rodzinna cukrzycy i problemów ze wzrokiem zwiększa ryzyko.

Długotrwała cukrzyca może prowadzić do stopniowego uszkodzenia naczyń krwionośnych w oku, co zwiększa ryzyko wystąpienia retinopatii cukrzycowej. Długotrwające wysokie poziomy glukozy we krwi powodują uszkodzenia naczyń w siatkówce, co może prowadzić do jej pogorszenia i utraty wzroku.

Tak, poziom cukru we krwi ma kluczowe znaczenie w rozwoju retinopatii cukrzycowej. Długotrwała hiperglikemia (wysoki poziom cukru) uszkadza naczynia krwionośne w siatkówce. Utrzymywanie poziomu glukozy w normie może opóźnić rozwój choroby lub zapobiec jej dalszemu postępowi.

• Badanie dna oka (funduskopia): Lekarz przy pomocy specjalnego mikroskopu ogląda dno oka i ocenia stan naczyń krwionośnych siatkówki.

• OCT (tomografia optyczna): To badanie wykorzystuje światło do tworzenia przekrojów siatkówki, pozwalając wykryć obrzęki i zmiany w jej strukturze.

• Angiografia fluoresceinowa: Badanie polegające na podaniu specjalnego barwnika dożylnie, który uwidacznia naczynia krwionośne siatkówki i pozwala na ocenę ich stanu.

Pacjenci z cukrzycą powinni regularnie (co najmniej raz w roku) przechodzić badania okulistyczne, aby monitorować stan siatkówki. Częstotliwość badań może być zwiększona w przypadku już zdiagnozowanej retinopatii cukrzycowej.

Podczas badania dna oka okulista ocenia:

• Wygląd naczyń krwionośnych w siatkówce.

• Obecność mikrokrwawień, obrzęków lub zmian w strukturze siatkówki.

• Stan plamki żółtej (centralnej części siatkówki), która odpowiada za ostrość widzenia.

• Obecność nowych nieprawidłowych naczyń, które mogą prowadzić do powikłań.

Tak, jeśli nie jest odpowiednio leczona, retinopatia cukrzycowa może prowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem, w tym utraty wzroku. W szczególności zaawansowane postacie retinopatii mogą prowadzić do odwarstwienia siatkówki i innych powikłań.

• Retinopatia cukrzycowa nieproliferacyjna (NPDR): To wczesny etap, w którym uszkodzenia są minimalne. Mogą pojawić się małe krwawienia i obrzęki.

• Retinopatia cukrzycowa proliferacyjna (PDR): To bardziej zaawansowany etap, w którym dochodzi do tworzenia nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych, które są bardzo kruche i mogą prowadzić do krwawień oraz poważnych uszkodzeń siatkówki.

• Zaawansowane zmiany: Mogą obejmować blizny, odwarstwienie siatkówki oraz trwałą utratę wzroku.

• Laseroterapia: Pomaga w leczeniu obrzęków i zahamowaniu wzrostu nowych naczyń.

• Iniekcje doszklistkowe: Leki, takie jak inhibitory VEGF, mogą pomóc w zatrzymaniu rozwoju nowych naczyń i obrzęków.

• Chirurgia: W przypadkach zaawansowanej retinopatii, np. przy odwarstwieniu siatkówki, może być konieczna operacja.

Operacja może być konieczna w przypadkach zaawansowanej retinopatii cukrzycowej, zwłaszcza w sytuacjach, gdy dochodzi do odwarstwienia siatkówki lub krwawienia do ciała szklistego. W takich przypadkach chirurgia może pomóc w ratowaniu wzroku.

Tak, retinopatia cukrzycowa może być kontrolowana, jeśli będzie odpowiednio leczona i jeśli pacjent będzie dbał o kontrolowanie poziomu cukru we krwi, ciśnienia tętniczego oraz innych czynników ryzyka.

• Kontrolowanie poziomu cukru we krwi: Utrzymywanie glukozy w normie pomaga zapobiegać uszkodzeniom naczyń.

• Regularne badania wzroku: Dzięki temu można wykryć chorobę we wczesnym stadium.

• Zachowanie zdrowego stylu życia: Obejmuje to zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną i unikanie palenia.

• Zdrowa dieta: Dieta bogata w warzywa, owoce i zdrowe tłuszcze, uboga w cukry proste i tłuszcze trans.

• Regularna aktywność fizyczna: Pomaga utrzymać wagę ciała i poprawić kontrolę poziomu cukru.

• Unikanie alkoholu i tytoniu: Oboje zwiększają ryzyko problemów naczyniowych.

Leczenie zwykle nie jest bolesne, ale niektóre zabiegi, takie jak iniekcje do oka, mogą powodować pewien dyskomfort. Zabiegi laserowe są zazwyczaj bezbolesne, ale mogą wiązać się z chwilowym uczuciem pieczenia lub mroczkami przed oczami.

Skutki uboczne mogą obejmować:

• Przemijający spadek widzenia po leczeniu laserowym.

• Bóle oczu lub uczucie pieczenia przez kilka dni po zabiegu.

• Mroczki lub ciemniejsze miejsca w polu widzenia, które mogą ustąpić z czasem

• Trwałe uszkodzenie obwodowego pola widzenia

Należy regularnie testować ostrość widzenia, zwracać uwagę na jakiekolwiek zmiany, takie jak pogorszenie widzenia w nocy, pojawienie się plam czy „mroczków”.

Tak, ale na początkowych etapach retinopatii zmiany mogą być subtelne. W przypadku zaawansowanych zmian, takich jak krwawienie, zmniejszenie widzenia będzie bardziej zauważalne.

Regularne monitorowanie wzroku przy każdej wizycie kontrolnej u lekarza oraz systematyczne sprawdzanie widzenia w codziennym życiu.

Zaawansowana retinopatia może prowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku, ale wczesne wykrycie i leczenie mogą znacząco poprawić rokowania. W niektórych przypadkach wczesna interwencja pozwala na zatrzymanie postępu choroby.

Tak, zależy to od stopnia zaawansowania choroby. Wczesne wykrycie i leczenie mogą pomóc w zachowaniu widzenia.

Obie formy cukrzycy zwiększają ryzyko retinopatii, ale osoby z cukrzycą typu 1 mają zwykle wyższe ryzyko rozwoju powikłań oczu, ponieważ często żyją z cukrzycą od dzieciństwa.

Tak, osoby z cukrzycą typu 1 mogą mieć większe ryzyko rozwoju retinopatii w młodszym wieku i szybciej, ponieważ często zmagają się z nią od dzieciństwa.

Insulina i leki przeciwcukrzycowe pomagają kontrolować poziom cukru we krwi, co może spowolnić rozwój retinopatii.